4. EUMETSAT Uydu Programı

4.2. Kutupsal Yörüngeli Uydular

4.2.2. Jason

Jason-2 nin taşıdığı uydu altimetreleri küresel deniz gözlem sistemidir ve dalga yüksekliği, rüzgar hızı ve deniz yüzey topografyasını ölçer. Jason-2 programı, iki operasyonel ve iki araştırma kuruluşunun ( EUMETSAT, NOAA, CNES and NASA ) ortak çalışmasıdır.

Uydu altimetrelerinden önce, denizler hakkında ki bilgileri gemilerden, şamandıralardan, gelgit ölçerler (maregraf) elde edilir fakat dünya üzerindeki dağılımları eşit değildi.

Altimetre uyduları, deniz yüzeyi yüksekliğini, ortalama küresel deniz seviyesini (Dünya “geoid” denir ) referans alarak ölçer. Yörüngede ki altimetre deniz yüzey topografyası ölçümünde kesin sonuç verir böylece deniz akıntısının ve girdabın hızı ve yönü tespit edilir ve gelgitler gözlemlenir.

Uydu altimetri sistemleri bileşenleri;

Şekil 19: Jason Uydusu

Altimetri veri kullanımı

• Deniz yüzey yüksekliğini ölçer, bu veriler deniz seviyesi ve küresel iklim değişimi hakkında bilgi verir.
• Dünya denizlerinde birkaç santimetrede için yüzey topografyası ölçer. Mevsimsel ve yıllık iklim değişimlerini gözlemlemede doğru bilgi verir.
• Hortumları anlamamızı ve modelleme çalışmalarını geliştir.
• Dalga yüksekliği ve rüzgar hızının mevsimsel ve uzaysal dağılımını görüntüler. Kıyı yaşamları ve açık deniz endüstrilerde önemlidir.
• El Nino Güneyli Salınım gibi iklim olaylarının erken tespiti, analizi ve görüntülenmesine yardımcı olur. Dünyada ki buz tabakaları, buzullar ve deniz buzu gibi hadiselerin doğru tespiti için veri sağlar.
• Deniz-atmosfer bağlantısını daha iyi anlatan orta ve uzun vadeli hava tahmininin geliştirilmesi.

Şekil 20: Jason Uydu sistemi

Altimetre uyduları, deniz yüzeyi yüksekliğini, ortalama küresel deniz seviyesini (“geoid” ) referans alarak ölçer. Yörüngede ki altimetre deniz yüzey topografyası ölçümünde kesin sonuç verir böylece deniz akıntısının ve girdabın hızı ve yönü tespit edilir ve gelgitler gözlemlenir.

Uydu altimetri sistemleri bileşenleri;

• Radar altimetri ve anten; deniz yüzey yüksekliğini ölçer
• Radyometre; atmosferik dağılımı ölçer
• Yörüngede uydunun bulunduğu noktanın belirlenme sistemi

Deniz yükseklik seviyesi

Jason-2 uydusunun Deniz Yüzeyi Topografik görevinden en önemlisi operasyonel deniz bilimidir. Yer kürenin %71 oranı sularla kaplıdır, Dünya nüfusunun 2/3'ü, denize 60km alanda yaşamaktadır. Denizler çok büyük bir besin ve iş alanı kaynağıdır .

Deniz yüzey yüksekliği bilgisi, rüzgar ve gelgit kuvvetine karşılık yüzey dalgasının gelişimini ve evrelerinin gözlemleme imkanını verir ve dalga akım yerini ve yoğunluğu, girdap ve termal cephelerin belirlenmesini sağlar.

Operasyonel deniz bilimi ve uygulamaları

Operasyonel uygulamalar, kısa vadeli deniz tahmini ve mevsimsel tahmin olarak iki alanda yapılmaktadır.

Kısa vadeli deniz tahmini uygulamaları

• Sürdürülebilir deniz kaynakları yönetimi
• Balıkçı teknelerinin ve ticari gemilerin izlenmesi
• Denizde insan güvenliğinin sağlanması
• Çevre koruma
• Liman yönetimi
• İskele ve deniz kıyı yapılanması
• Kıyı kaynakları ve çevrenin izlenmesi ve yönetimi
• Maden çıkarma
• Turizm

Mevsimsel deniz tahmini

Mevsimsel deniz tahmini, gelecek aylar için iklim konusunda bilgi verir. Denizlerin kesin durumunu bilmek, iklim tahminini 6 ay ileri taşır. Altimetri enstrümanı ile mevsimsel tahmin modeli, okyanus-atmosfer etkileşimi tahmininde önemli bir kaynaktır.

İklim

Deniz ve atmosfer enerjiyi, sıcaklık, nem ve momentum olarak depolar. Denizler karbon ve oksiyen ürünleri içerir (katkılıdır). Denizler ve atmosfer arasındaki enerji değişimi, iklim değişimlerinde önemli bir rol oynar. Denizlerdeki dalgalar deniz seviyesini yükselip alçalmasına yol açar ve Okyanuslar iklim değişmelerinden etkilenirler.

Jason-2 uydusu, uzun süreli akım ve deniz seviyesi kesin gözlemleri ile denizler ve iklim arasındaki etkileşimin daha iyi anlaşılmasına yardım eder. Bu verilerle iklim üzerindeki insan kaynaklı etkilerin doğru tespit edilmesi sağlanır.