5. Dünya Su Forumu Sona Erdi

Türkiye ile Dünya Su Konseyi'nin, ''Farklılıkların Suda Yakınlaşması'' temasıyla 16-22 Mart 2009 tarihleri arasında İstanbul Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi'nde düzenlediği, 5. Dünya Su Forumu, ''Bakanlar Konferansı Kapanış Oturumu'' ile sona erdi.

Oturumda konuşan Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Bakanlar Konferansı'nın 2008 yılında başlayan hazırlık süreci kapsamında 2'si Paris, biri Cenevre, diğeri Roma'da olmak üzere 4 hazırlık komitesi toplantısı yapıldığını hatırlattı.

Bu toplantılarda Bakanlar Konferansı'nın 2 ana ürünü olan ''Bakanlar Bildirisi'' ve ''İstanbul Su Rehberi''nin bütün yönleriyle tartışıldığını ve müzakere edildiğini ifade eden Eroğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Paris'te 3-4 Mart 2009 tarihlerinde düzenlenen son hazırlık komitesi toplantısında, 'Bakanlar Bildirisi' üzerinde mutabakat sağlandı. Bu belge geniş bir mutabakatı yansıtan ve hassas dengeler üzerine oturan bir nitelik arz etmektedir. Suyun çeşitli boyutları üzerinde ülkelerin farklı görüş ve yaklaşımları olduğunu hepimiz iyi biliyoruz. Belgenin tüm bu farklı görüşleri gözeten bir denge ve bütünlük içerisinde kabul edilmiş olması büyük önem taşımaktadır.''

Eroğlu, hafta başında İstanbul'da yapılan Yüksek Düzeyli Memurlar Toplantısı sırasında da bu hususların dikkate alındığını ve delegasyonların büyük bir bölümünün önerisi doğrultusunda varılan mutabakat uyarınca, yeniden müzakereye açılmadan, olduğu gibi kabul edildiğini ve bakanlara sunulduğunu söyledi.

Çevre ve Orman Bakanı Eroğlu, ''Farklılıkların Suda Yakınlaşması'' teması altında düzenlenen forumun kıtalar, kültürler ve insanlar arasında köprü oluşturmayı hedeflediğini dile getirdi.

Bu temayla sadece Asya ile Avrupa, Ortadoğu ile Afrika, Kuzey ile Güney arasındaki kavşakların değil, modern ve geleneksel su kültürleri ile kullanımlarının irdelendiğini, dünyanın zengin ile yoksul, gelişmiş ve geri kalmış bölgeleri arasındaki engellerin de altının çizildiğini ifade eden Eroğlu, Dünya Su Forumu'nun su sorunlarına çözüm bulmak için küresel işbirliğine doğru atılmış en önemli adımlardan biri olduğunu vurguladı.

Dünya ülkelerinin karşı karşıya oldukları su meselelerinin forum boyunca tartışıldığını ve bütün insanlığı ilgilendiren su meselesinin tekrar dünya gündemine geldiğini belirten Veysel Eroğlu, ''Su forumu, farklı bakış açılarını anlama yeteneğimizi geliştirmemizi ve farklı çözümleri paylaşma fırsatını sunmamızı sağlamıştır'' dedi.

Ayrıca dünya su kamuoyuna suyun kendi başına bir gaye değil, aksine kalkınma ve refah için bir araç olduğu mesajının da verildiğini ifade eden Eroğlu, forumun aynı zamanda su politikalarının belirlenmesi ve suyla ilgili problemlere sürdürülebilir çözümler bulunabilmesi için kullanıcıları, karar vericileri ve sivil toplumu, gelişmiş bir bilgi alışverişi ve karşılıklı anlayış çerçevesinde İstanbul'da bir araya getirdiğini belirtti.

Forum Süreci

Bakan Eroğlu, 5. Dünya Su Forumu'nun temel hedeflerinden birinin politika gündemine tesir edebilmek olduğuna dikkati çekti.

Bu çerçevede, forumun siyasi süreci kapsamında sınırlı katılımlı bir ''Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'', bütün devletlerin su konularından sorumlu bakanlarının katılımıyla ''Bakanlar Konferansı'', parlamenterler ve yerel yönetimler toplantılarının düzenlendiğini hatırlatan Eroğlu, siyasi sürecin, su ile ilgili güncel konulardaki siyasi bilincin arttırılmasını ve bu konuların siyasi gündeme dahil edilmesi için arttırılmasını ve bu konuların siyasi gündeme dahil edilmesi için üst düzey karar mercilerine somut tavsiyelerde bulunulmasını hedeflediğini kaydetti.

Forumun başlangıcında düzenlenen ''Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'' sonucunda bir çağrının kabul edildiğini hatırlatan Eroğlu, bu çağrıda iklim değişikliği ve bunun yanı sıra nüfus artışı, şehirleşme, göç, su kullanma alışkanlıklarındaki değişiklikler gibi küresel gelişmelerin su kaynakları üzerinde yarattığı olumsuz etkilere karşı vakit kaybetmeden tedbir almak gerektiğinin vurgulandığını ve bu konuda hükümetlerin göreve çağrıldığını belirtti.

Eroğlu, siyasi sürecin hükümetler ayağı kapsamında ise su konularından sorumlu bakanların yanı sıra ilgili bütün bakanların katılımları ile gerçekleşen ''Bakanlar Konferansı''nın da suya verilen önemi en üst düzeyde yansıtmayı ve su konusuna ilişkin sorunların çözümü için gereken siyasi iradeyi ortaya koymayı gaye edindiğini söyledi.

Bu konferansın sonucunda kabul edilen ''Bakanlar Bildirisi'' ile ''İstanbul Su Stratejileri Kılavuzu'' isimli belgenin, bu iradeyi açıkça ortaya koyduğunu ifade eden Veysel Eroğlu, ''Bakanlar Bildirisi'nin, hükümetlere yol gösterici bir belge olacağına inanıyorum'' dedi.

Forum kapsamında parlamenterlerin de su konusunu ele aldığını anımsatan Eroğlu, ''Siyasi sürecin ulusal ve yerel hükümetler arasında bir köprü görevi de oluşturan parlamenterler ayağı, ulusal kanunların uygulamalarının tartışılması ve deneyimlerin paylaşılması için uygun bir ortam yaratmıştır. Yerel yönetimler ayağı çerçevesinde de dünyanın çeşitli şehirlerinin mahalli yöneticileri 'İstanbul Şehir Mutabakatı' isimli bir belge imzalamışlardır. Bu belgeyle yerel yönetimlerin problemlerinin karar vericiler ve yasa koyucuların dikkatlerine getirilmesi hedeflenmiştir'' diye konuştu.

Bakan Eroğlu, bütün dünyanın dikkatinin böylesine büyük bir etkinliğe çevrilmesinin, suyun hayatın vazgeçilmez bir unsuru olduğunu bir kez daha gösterdiğini söyledi.

Günümüzde su meselelerinin birçok uluslararası ve bölgesel kurumların faaliyet alanına dahil edildiğini, bunun başlıca sebeplerinden birinin iklim değişikliği ve küresel ısınmanın su kaynakları üzerinde yarattığı olumsuz etkiler olduğunu belirten Eroğlu, bu etkilerin kuraklık ve taşkınların daha sık ve etkili yaşanmasına sebep olurken, diğer taraftan su kaynaklarını azalttığını dile getirdi.

Bir diğer sebebin de hızlı nüfus artışı ve ekonomik büyüme hedeflerinin su kaynakları üzerinde yarattığı baskılar olduğunu ifade eden Eroğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Fazla su tüketimi yüzünden birçok ülkede yer altı suları da tükenmiş durumdadır. Yer altı sularının tükenmesi, zirai ürünlerin azalmasına sebep olurken, bu durum daha fazla yiyecek sıkıntısına ve yiyecek fiyatlarının artmasına yol açmaktadır.

Yer yüzündeki su kaynaklarının sadece yüzde 2,5'i tatlı su kaynaklarıdır. Kullanılabilecek durumdaki tatlı su kaynaklarının oranının yüzde 1'in de altına inmektedir. Gelecek 25 yıl içinde bazı bölgelerde ciddi su sıkıntısı beklenmektedir. Dünya üzerinde her gün 35 bine yakın insan sağlıklı suya ulaşamama sebebiyle hayatını kaybetmektedir. Bu zorluğun aşılması için çözümler bulunmalıdır.''

''Sınır Aşan Su Kaynakları Çatışma Sebebi Değildir''

Bakan Eroğlu, ''Halklarımıza sağlıklı ve yeterli su, ayrıca uygun altyapı ve çevre hizmetleri sağlamak bizim sorumluluklarımızın başında gelmektedir. Sağlıklı sudan faydalanma imkanı bir ülkenin gelişmesi için kaçınılmaz bir şarttır'' dedi.

Su kaynaklarının, çevrenin ve ekosistemlerin korunmasını sağlayacak bir yaklaşımla, verimli ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi gerektiğine dikkati çeken Eroğlu, şunları kaydetti:

''Belki bütün bunlardan daha önemlisi suyun sınırsız bir kaynak olduğu düşüncesine son vererek, tüketimimizi bu değerli kaynağın sınırlı olduğu bilincine göre uyarlamalıyız. Küreselleşme süreci ve artan su tüketimi, su kaynakları alanında karşılıklı bağımlılık, bu alanda rekabetin hiçbir fayda sağlamayacağını ortaya koymakta ve suyun ulusları birbirine yakınlaştıran bir işbirliği alanı haline gelmesini zorunlu kılmaktadır.

Su kaynaklarının hızla ve bilinçsizce tüketilmesini ve kalitesinin bozulmasını önlemek için entegre nehir havzası yönetimi temelinde bölgesel düzeyde işbirliği yapılması önem arz etmektedir. Ülkemizin içinde bulunduğu coğrafya, sınır aşan su kaynaklarının çatışma sebebi değil, barış ve işbirliği vesilesi olması potansiyelini ve gereğini ortaya çıkarmaktadır. Ülkemiz bu çerçevede her türlü işbirliğini desteklemektedir.''

Forum, kapanış merasimiyle sona erdi.

Dünyadaki su sorununu uluslararası gündeme almak, dünya su kalkınma raporunu yayınlamak ve Binyıl Kalkınma Hedefleri'ni gözden geçirmek maksadıyla düzenlenen foruma 92 ülkeden 33 bin kişi katıldı.

Değişik ülkelerden 3 prens, 3 cumhurbaşkanı, 5 başbakan, 95 bakan ve bakan yardımcısı, 263 parlamenter, 200 belediye başkanı, 91 şehirden vali yardımcısı ve 155 ülkeden üst düzey yetkili ve delegenin katıldığı forumu, Birleşmiş Milletler dahil su konusunda uzman yaklaşık 5 bin katılımcı kurum, 14 uluslararası örgüt başkanı, bin 268 basın mensubu takip etti.

Dünya Su Konseyi, Devlet Su İşleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi'nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen forumda, politik gündemde suyun önemini vurgulamak, 21. yüzyılda uluslararası su sorunlarının çözümüne katkıda bulunmak, somut çözümler ortaya koymak ve dünya kamuoyunu bu çözümlerin önemini anlatmak ve politik taahhütler üretmek hedeflendi.

Forumun İlkleri

Forum kapsamındaki politik süreç, ilk defa birçok devlet ve hükümet başkanını bir araya getirdi.

Bölgesel yöneticiler politik süreç kapsamında İstanbul Su Mutabakatı'nı hazırlayıp imzaladı. Forum, kadınlar, gençler ve çocuklar, işletme ve sanayi, yerel idareler, bilim ve teknoloji, işçi sendikaları, yerli halk, çiftçi ve sivil toplum örgütleri gibi temel grupların değişik alanlarda temsil edilmesini sağladı.

Çevre dostu forum, çevreye zararlı atık ve emisyonların azaltılma faaliyetlerine öncülük etti. Sanal buluşma alanı ''http://portal.worldwaterforum5.org'' bütün global su ailesini bir araya getirdi.

Etkinlikler

Forum kapsamında, Devlet Başkanları Zirvesi, Parlamenterler Toplantısı, Bakanlar Konferansı, Yerel Yönetimler Süreci, Üst Düzey Üçlü Diyalog Toplantıları yapıldı.

Devlet Başkanları Beyannamesi, Parlamenterler Yardım Masası, Bakanlar Beyannamesi, İstanbul Su Mutabakatı, Gençlik Beyannamesi, Avrupa Parlamentosu Kararları'nın masaya yatırıldığı forumda, İstanbul Su Mutabakatı, şehir su kaynaklarını başarıyla yönettikleri için Avustralya'nın Brisbane, Avusturya'nın Viyana, Fransa'nın Paris, Houdan, Maxevielle ve Strasbourg şehirleri ''Şampiyon Şehir'' ilan edildi.

Ödüller

''5. Dünya Su Forumu''nda, su konusunda toplum bilincinin artmasına katkıda bulunan Anadolu Ajansı Muhabiri Özgür Çoban'a, Aqua Media İnternational'dan Alison Bartle'e, Haber 24'ten Özgür Yılmaz, Zaman gazetesinden Gürhan Savgı ve NTV'nin Yeşil Ekran programına ''Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Su Ödülü'' verildi.

Öte yandan, ''2. Hasan Dünya Su Ödülü'', su kaynaklarının gelişmesine katkıda bulunan Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Arap Fonu Başkanı Dr. Abdulatif Yousef Al-Hamad, en iyi kamusal su politikasına verilen ''Meksika Su Ödülü'' Çin'den Guangzhou Province, Meksika'dan Leon Guanajuato ve Peru'dan Lima aldı.

Binyıl Kalkınma Hedefleri ve benzer küresel hedeflerin gerçekleştirilmesine katkıda bulunanlara sunulan ''Kyoto Dünya Su Ödülü'' Watershed Organisation Trust'tan (WOTR) Marcella D'Souza'ya verildi.

''5. Dünya Su Forumu'' İstanbul'dan önce, 2006'da Mexico City, 2003'te Kyoto, 2000 Lahey, 1997'de Marakeş'te düzenlenmişti.

22.03.2009